Wskazania Biskupa Świdnickiego odnoszące się do celebracji Triduum Paschalnego w diecezji świdnickiej

Obchód Świąt Paschalnych jest centralnym wydarzeniem wiary dla wszystkich wierzących, a sposób ich sprawowania Kościół otaczał zawsze wielką troską, która powinna być troską przede wszystkim pasterzy. W celu podkreślenia istotnej roli celebracji tych Świąt dla Kościoła diecezjalnego, a w sposób szczególny dla kapłanów, ukazują się te najważniejsze wskazania i przypomnienia odnoszące się do sprawowania tajemnicy paschalnej Jezusa Chrystusa.

Niniejsze wskazania mają charakter przypomnienia i określenia kwestii, które ściśle wiążą się z obchodem Triduum Paschalnego, a które zawsze powinny leżeć na sercu kapłanom posługującym w parafiach diecezji świdnickiej. Wraz z tymi wskazaniami ustaje moc obowiązująca wszystkich diecezjalnych zarządzeń na Wielki Tydzień wydawanych odnośnie do pandemii w poprzednich latach.

Zachęcam, aby celebracje Wielkiego Tygodnia otrzymały możliwie najbardziej uroczysty charakter, bez niepotrzebnych ograniczeń. Proszę również o powrót do używania wody święconej w kropielnicach ze wskazaniem, aby była ona często zmieniana. Przypominam też, że wszystkich dotyczą ogólne zasady dotyczące przyjmowania Komunii świętej, którą wierni mogą zawsze przyjmować w postawie klęczącej lub stojącej, do ust lub na rękę.

  1. Wielki Czwartek – święto ustanowienia kapłaństwa. Przed południem zapraszam kapłanów i wiernych do katedry świdnickiej na godz. 10.00 na Mszę Krzyżma, podczas której pobłogosławię oleje chorych i katechumenów oraz krzyżmo, dokonamy też wspólnie odnowienia przyrzeczeń złożonych w dniu święceń. Po tej Mszy św. zapraszam wszystkich kapłanów do Seminarium na braterskie spotkanie.

Wieczorem odprawiamy Mszę Wieczerzy Pańskiej. Wprawdzie w Wielki Czwartek w duszpasterstwie mocno akcentuje się święto ustanowienia kapłaństwa, jednak wypada, aby ten wątek pojawiał się w innym momencie liturgii. Uwaga wiernych powinna się koncentrować przede wszystkim na Najświętszej Eucharystii. Należy umiejętnie uniknąć pomieszania obrzędów Wielkiego Czwartku z tradycyjnymi życzeniami dla kapłanów. Nie wypada doprowadzać do pomijania czci Najświętszego Sakramentu stojącego na ołtarzu. Dlatego okolicznościowe życzenia powinny mieć miejsce przed rozpoczęciem liturgii, kiedy wszyscy zgromadzeni są już w świątyni.

Zachęcam, aby podczas tej Uczty Miłości była rozszerzona procesja z darami (rzeczy potrzebne do codziennego użytku), które potem zostaną rozniesione przez członków parafialnej CARITAS do najuboższych mieszkańców parafialnej wspólnoty. Jeśli zbiórka darów miałaby powodować niedogodność organizacyjną, można ją zastąpić specjalną zbiórką na tacę dla potrzebujących, a następnie włączyć tę zbiórkę do procesji z darami, które celebrans powinien odebrać uroczyście, zanim przystąpi do modlitw offertorialnych.

Należy zachęcić wiernych, aby po Liturgii Wielkiego Czwartku i po domowej wieczerzy przeżywanej w rodzinnym gronie powrócić do świątyni na osobistą adorację Najświętszego Sakramentu.

  1. Wielki Piątek Męki Pańskiej – tam, gdzie to jest możliwe zalecam poranną modlitwę Kościoła: Godzina Czytań i Jutrznia. Wielkopostne nabożeństwa pasyjne (np. Droga Krzyżowa) należy tak dostosować, aby było jasne, że Liturgia Męki Pańskiej przewyższa wszystkie inne nabożeństwa tego dnia.

Opowiadanie o Męce Pańskiej ma szczególnie uroczysty charakter, dlatego Kościół zachęca, aby było ono śpiewane lub czytane z podziałem na role, z której rolę Chrystusa zwykle powierza się kapłanowi.

Wezwania Modlitwy Powszechnej – odnośnie do wielkopiątkowej modlitwy powszechnej, należy pamiętać, że Dykasteria Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów zatwierdziła w trybie nadzwyczajnym poprawione tłumaczenie modlitwy za Żydów. Ze względu na to, że „w przypadkach poważnej potrzeby publicznej biskup diecezjalny może zezwolić lub ustanowić, aby dodano specjalną intencję”, dlatego za zalecam, aby można skorzystać z tekstu modlitwy za Ukrainę, przygotowanego przez Komisję ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów (w załączniku).

          Adoracja Krzyża

Osobista adoracja Krzyża jest ważnym elementem w Liturgii. Dlatego – o ile to możliwe – powinna być odprawiona przez wszystkich uczestników zgromadzenia liturgicznego. Uczestnicy adoracji mogą sami wybrać formę oddania czci Krzyżowi, czyli taką jaka im będzie w tym momencie odpowiadać, bądź to przez głęboki ukłon lub ucałowanie, albo też w innej odpowiedniej dla niego formie.

  1. Wielka Sobota – tam, gdzie to jest możliwe zalecam poranną modlitwę Kościoła: Godzina Czytań z Jutrznią. Święcenie pokarmów na stół wielkanocny powinno być ustalone tak, aby wszyscy wierni mieli możliwość uczestniczenia w tym obrzędzie. Należy przy tym podjąć krótką katechezę wyjaśniającą wielkanocne obrzędy i zachęcić do osobistej adoracji Najświętszego Sakramentu.
  2. Wigilia Paschalna – Kościół przypomina: „wszystkie obrzędy Wigilii Paschalnej odbywają się w nocy: nie wolno ich rozpocząć, zanim nie zapadnie noc”. Proszę, aby ta zasada ta była interpretowana ściśle. Liturgia Wigilii Paschalnej powinna być celebrowana wyłącznie w kościołach parafialnych jako jedno wydarzenie.

Niezwykle istotnym obrzędem Wigilii Paschalnej jest orędzie wielkanocne dlatego jeśli kapłan nie jest w stanie go wyśpiewać należy to zadanie powierzyć śpiewakowi.

Wszędzie tam, gdzie to będzie możliwe, niech będą odczytane wszystkie teksty biblijne, aby została też zachowana pewna długość wynikająca z natury Wigilii Paschalnej.  Wypada, aby tej liturgii nie towarzyszył zbytni pośpiech. Należy dołożyć starań, aby poddać serca wiernych działaniu słowa Bożego, które tak obficie tego dnia są im podarowane. Pomocą w przeżyciu liturgii słowa niech będzie odpowiednio przygotowany komentarz przed liturgią słowa. Dobrze jest pamiętać, że Kościół nie przewiduje komentowania każdego czytania z osobna, dlatego jeśli stosuje się komentarz przed liturgią słowa, to powinien przedstawić on zarys całej linii teologicznej czytań.

Procesja rezurekcyjna – obie formy procesji rezurekcyjnej, zarówno po zakończeniu Wigilii Paschalnej, jak i przed Mszą poranną następnego dnia, są prawnie uznane i zatwierdzone dla liturgii. Jednakże należy dawać pierwszeństwo procesji na zakończenie Wigilii Paschalnej. Jest ona naturalnym przedłużeniem radości Wielkiej Nocy. Jeśli w jakimś kościele stosuje się obie formy procesji (nocna i poranna), to nie wypada, aby Najświętszy Sakrament wracał po procesji do Bożego Grobu, a poranne wystawienie nie powinno się zaczynać w kaplicy Grobu Bożego, lecz na głównym ołtarzu. W tym drugim przypadku procesję należy traktować jako bardziej uroczystą formę zwykłej procesji eucharystycznej, dostosowanej do charakteru święta wielkanocnego.

Kropielnice przy wejściu do kościoła powinny być napełnione wodą pobłogosławioną w Wigilię Paschalną. Proszę, aby przypominać wiernym, że wchodząc do świątyni należy żegnać się dłonią zanurzoną w pobłogosławionej wodzie zgodnie z chwalebnym zwyczajem, który upamiętnia przyjęcie naszego chrztu.

 

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego

Procesja rezurekcyjna rano należy do zakorzenionych tradycji liturgicznych w Polsce, co należy zawsze cenić, jeśli służy to budowaniu pobożności i wiary. Należy jednakże pamiętać, że procesja z Najświętszym Sakramentem zawsze ma na celu przede wszystkim kult Eucharystii, która rodzi się na ołtarzu i stąd wskazania Kościoła wyraźnie nakazują, aby procesja eucharystyczna w normalnych okolicznościach odbywała się zawsze po Mszy świętej z użyciem Hostii konsekrowanej podczas tej właśnie Mszy św.

Pokropienie wiernych wodą pobłogosławioną podczas Wigilii Paschalnej – zamiast aktu pokutnego wypada pokropić wiernych wodą pobłogosławioną w Wigilię Paschalną, na pamiątkę naszego chrztu.  Do tego obrzędu nie przypisano specjalnej formuły modlitewnej, dlatego przed pokropieniem należy posłużyć się poniższym wezwaniem lub podobnymi słowami:

„Bracia i siostry, wzywajmy błogosławieństwa Boga naszego Ojca, aby ten obrzęd pokropienia ożywił w nas łaskę Chrztu świętego, przez który zostaliśmy zanurzeni w odkupieńczą śmierć Pana, aby zmartwychwstać wraz z Nim do nowego życia”.

Nieszpory chrzcielne

II Nieszpory Niedzieli Zmartwychwstania są zamknięciem Triduum Paschalnego, dlatego wypada sprawować z wiernymi w dniu Paschy tzw. Nieszpory chrzcielne. Stanowią one najbardziej uroczyste Nieszpory w roku liturgicznym i są szczególnym wspólnotowym oraz osobistym upamiętnieniem daru chrztu i dziękczynieniem Bogu za Jego łaskę. Stolica Apostolska, która zaleca tę formę, nie podała jej obrzędu, pozostawiając go obecnie rozeznaniu duszpasterzy.

 

Zakończenie

Triduum Paschalne jest wielkim świętem chrztu każdego wierzącego, szczególnie nowo ochrzczonych, którzy zgodnie ze starożytną tradycją Kościoła w tych dniach otrzymują obmycie zanurzające w Chrystusie. Jak głosi Orędzie Paschalne, te święta, a szczególnie Noc Zmartwychwstania, jest tą samą nocą, „która uwalnia wszystkich wierzących w Chrystusa na całej ziemi”.

Proszę wszystkich duszpasterzy, aby dołożyć wszelkich starań, aby niech te święta zachowują naczelne miejsce w duszpasterstwie parafialnym, będąc bogatym źródłem dla całorocznej katechezy oraz formacji duchowej, liturgicznej i teologicznej.

 

† Marek Mendyk

Biskup Świdnicki